Máy bơm rô to hoạt động dựa trên chuyển động quay từ bộ phận công tác của chính nó, đây chính là điểm khác biệt giữa máy bơm rô to và máy bơm pittong. Có rất nhiều loại máy bơm rô to tuy nhiên trong bài viết này chúng ta sẽ chỉ tìm hiểu về bơm bánh răng và bơm trục vít. Đối với bơm vòng nước và bơm xoáy sẽ được giới thiệu trong bài viết kế tiếp.
Bơm bánh răng
Máy bơm bánh răng là loại máy bơm có lưu lượng từ 0,2 cho đến 140m3 trong một giờ và có áp lực trong khoảng 4 đến 25at. Về cơ bản thì cơ cấu quay của nó có số bánh răng có thể bằng 1, 2 hoặc lớn hơn 2. Hình minh họa bên dưới là loại máy bơm có hai bánh răng. Trong hai bánh răng này, một bánh sẽ có nhiệm vụ dẫn động được nối với trục động cơ của máy bơm để truyền chuyển động quay cho bánh bị dẫn số 4. Trong các rãnh của bánh xe số 1 và số 4 sẽ có nhiệm vụ đưa chất lỏng từ khu hút số 5 về khu đẩy số 3.
Về cơ bản ưu điểm của dòng máy bơm bánh răng là có cấu tạo khá đơn giản tuy nhiên nó lại có nhược điểm khá lớn vì gây rung động và tạo tiếng ồn lớn. Thông thường người ta sẽ dùng nó để bơm chất lỏng sạch với nhiệt độ nhỏ hơn hoặc bằng 250 độ C. Chúng ta thường thấy loại bơm này được ứng dụng nhiều nhất để bơm dầu. Công thức tính lưu lượng thật của loại bơm này là:
Trong đó
D – đường kính chia của hai bánh răng ( dm ).
m – module của bánh răng ( dm ).
b – chiều rộng của bánh răng ( dm )
n – số vòng quay ( v/ph ).
Sơ đồ cấu tạo và nguyên lý hoạt đông của bơm bánh răng
Bơm trục vít
Máy bơm trục vít thường có khoảng lưu lượng từ 0,3 cho tới 800m3/h, áp lực trong khoảng 0,5 đến 25 at. Dòng máy bơm này thường làm việc khá êm và ổn định với tuổi thọ tương đối cao. Vì vậy nó hay được sử dụng rộng rãi trong các máy ép thủy lực. Nhược điểm lớn nhất của nó là khó chế tạo vì yêu cầu đòi hỏi độ chính xác cao, khó sửa chữa phục hồi khi bị lỗi.
Sơ đồ cấu tạo và nguyên lý hoạt động của bơm trục vít.
Cấu tạo chính của máy bơm trục vít gồm có:
a)
1- vỏ;
2- giá đỡ;
3- cửa hút;
4- xi lanh;
5- trục vít;
6- trục cacđăng;
7,8- khớp nối;
9- hộp đệm kín;
10- đệm kín;
11- hộp chèn;
12- ống lót;
13- thân ổ đỡ;
14,16- ổ bi;
14- trục chính.
b) bơm hai trục vít:
1- bánh dẫn động;
2- bánh bị dẫn;
3- thân bơm.
Máy bơm trục vít có ưu điểm lớn là bơm được các dung dịch đặc hay có tính nhớt cao như bùn, mật, đường, hoa quả nghiền … Do đó nó được sử dụng rộng rãi trong ngành công nghiệp hóa, thực phẩm …Ngoài máy bơm 1 trục vít ta còn thấy các loại bơm 2 trục vít hoặc 3 trục vít.
Lưu lượng thật của bơm trục vít được tính theo công thức sau:
Trong công thức trên:
D, d- đường kính đỉnh và chân của trục vít nằm giữa, dm ;
t – bước vít, dm;
n- số vòng quay của trục vít, v/ph;
Từ công thức trên ta thấy muốn thay đổi giá trị Q của bơm trục vít thì chỉ có thể thay đổi giá trị vòng quay n .
Nguồn: máy bơm nước thải tsurumi